Bewegen voor ouderen

Het is voor mensen vanaf 55 jaar extra belangrijk om regelmatig te bewegen. Ze hoeven niet meteen te sporten, maar het is belangrijk dat er dagelijks een wandeling wordt gemaakt. Lang niet alle ouderen doen dat in voldoende mate. Bij senioren die in een verzorgingshuis of een verpleeghuis wonen beweegt driekwart van de mensen te weinig. Het gevolg is dat er gemakkelijk overgewicht kan ontstaan, maar er ontstaat ook een slechte conditie. Dat zijn allemaal redenen waardoor senioren zich minder gemakkelijk zelf kunnen redden. Een tekort aan bewegen kan zelfs lijden tot ernstige ongelukken door valpartijen.

Stimulerende maatregelen

Deskundigen wijzen er al jaren op dat er werk gemaakt moet worden van het weer in voldoende beweging te krijgen van ouderen. Dat is niet eenvoudig, want elke oudere heeft zijn eigen redenen om stil te blijven zitten. Thuiswonende ouderen vinden het vooral niet leuk om in hun eentje oefeningen te doen. Ze zijn echter niet voldoende doordrongen van de noodzaak van regelmatig bewegen om zelf op zoek te gaan naar een maatje. Bij ouderen in een verzorgingshuis is het opnemen van oefeningen vooral een opdracht die aan het verplegend personeel wordt meegegeven. Daar kan echter meer energie in worden gestoken dan er op dit moment gebeurt.

Thuiswonende ouderen

Nog niet zo lang geleden gingen de meeste ouderen als ze de leeftijd van in de zeventig hadden bereikt naar een bejaardenhuis. Aangetrokken door het gemak van alle gelijkvloerse voorzieningen en de gezelligheid en hulpmiddelen die op deze plekken werd georganiseerd was dat een goede manier om de dagen door te komen en actief te blijven. Doordat er veel samen werd gedaan met andere bewoners zorgden die bejaardenhuizen er bijna automatisch voor dat de conditie van hun bewoners op peil bleef. Omdat de meeste bejaardenhuizen nu gesloten zijn blijven ouderen veel langer thuis wonen. Daar worden ze minder gestimuleerd om er op uit te trekken.

Redenen om minder te bewegen

Als ouderen wordt gevraagd waarom ze minder graag bewegen worden er allerlei redenen genoemd. Het meest genoemd wordt het gebrek aan sociale contacten of verlies van een partner. Veel ouderen zouden wel graag samen willen wandelen, snelwandelen of een sport beoefenen, maar in hun eentje vinden ze dat niet leuk. Andere redenen die genoemd worden zijn gezondheidsproblemen of mobiliteitsproblemen. Vooral als het pijn doet om te bewegen kiezen velen ervoor om dan maar in de trippelstoel te blijven zitten. Ook angst voor het verergeren van de klachten of blessures krijgen zijn redenen om niet te gaan sporten.

Waarom ouderen juist wel graag gaan bewegen

Er zijn ook ouderen die wel graag actief blijven. Vaak komt dat voort uit hun gewoonten van toen ze nog jonger waren. Ze waren toen lid actief van een vereniging en hadden plezier aan het één of twee keer in de week samen lekker bezig zijn. Die behoefte aan sociale contacten is bij veel van deze ouderen een reden om ook op latere leeftijd te blijven sporten of bewegen. Het verminderen van gezondheidsklachten is ook een motivatie om meer te bewegen. In dat geval is het verstandig om daarvoor begeleiding te zoeken bij de behandelend specialisten. Trainers kunnen ook een rol spelen bij veilig bewegen.

Initiatieven om ouderen meer te laten bewegen

De ouderen die zelf initiatieven ontplooien om te blijven bewegen hebben daarbij geen steuntje in de rug nodig. Ze beschikken over een netwerk dat zelf activiteiten organiseert, en bovendien zorgt voor de sociale interactie die ouderen zo belangrijk vinden. Ouderen die wat meer passief zijn aangelegd moeten worden gestimuleerd om actief te blijven. De overheid ziet hiervoor een rol weggelegd voor gemeenten, de gezondheidszorg en maatschappelijke organisaties. Zij kunnen impulsen geven, zoals het in het leven roepen van kleinschalige beweeggroepen op buurtniveau. Uiteraard moet daarbij de nadruk worden gelegd op het sociale element, want dat wordt door de ouderen als belangrijkste argument genoemd om mee te doen met een initiatief.

Om te voorkomen dat ouderen de trainingen of oefeningen te zwaar of te moeilijk vinden moet er begeleiding zijn door trainers. Deskundige trainers kunnen zelfs maatwerk leveren met trainingsschema’s. Daardoor kan iedere oudere het gevoel krijgen dat bewegen ook voor hem of haar mogelijk is. Als zij eenmaal dat gevoel hebben zullen ze zelf moeite doen om bij elke bijeenkomst aanwezig te zijn. Wat ook succesvol is, is het koppelen van verschillende activiteiten. Daarbij kan worden gedacht aan het koppelen van meerdere sportactiviteiten, maar ook aan een beweeggroep die samenwerkt met een organisatie voor ouderenvervoer.

Ouderen in verzorgings- en verpleeghuizen

Van ouderen in verzorgings- en verpleeghuizen mag niet worden verwacht dat ze zelf nog veel initiatief ontplooien op het gebied van bewegen. Het zijn vaak mensen van 80 jaar of ouder, of mensen met ernstige gezondheidsproblemen. Toch is het juist voor die groep ouderen van belang om aan hun lichamelijke conditie te werken. Ze zullen veel stabieler lopen, waardoor valpartijen niet zo vaak voorkomen. Als hun spieren sterker blijven kunnen ze vaak zelf ook nog douchen, of in elk geval meewerken met hun begeleider. Door een betere lichamelijk conditie zijn deze ouderen dus beter te verzorgen en zullen ze minder ongelukken krijgen.

Beweegstimulering

Het door de zorgorganisatie of het verpleeghuis organiseren van dingen om ouderen in beweging te krijgen wordt beweegstimulering genoemd. In de afgelopen jaren zijn daar veel tools voor ontwikkeld en er zijn ook tal van onderzoeken gedaan naar welke methoden succesvol zijn en welke niet. Hier volgt een greep uit de vele tools die beschikbaar zijn.

Starterskit

De starterskit geeft zorgmedewerkers in een verzorgings- of verpleeghuis handvatten om beweegstimulering te implementeren in de dagelijkse verzorging. Het gaat hierbij om zeer laagdrempelige activiteiten, zoals de afwas doen, planten water geven, of de was opbergen. Zelfs deze simpele dingen zorgen al voor gezondheidswinst, meer zelfredzaamheid en een betere kwaliteit van leven, vooral als die activiteiten in de dagelijkse structuur worden opgenomen.

Stappenplan

Bij zorginstellingen is er vaak wel beleid om bewegen in de dagelijkse verzorging te integreren. Het is echter lastig om de vertaling te maken van beleid naar de praktijk van het bewegen. Het stappenplan voorziet in een projectmatige aanpak aan de hand van inspiratie, kennis, voorbeelden en instrumenten om meer bewegen de dagelijkse praktijk te laten zijn.

Instructievideo

Zorgmedewerkers hebben niet altijd een idee op welke manier zij hun cliënten in beweging kunnen krijgen. Met een inspirerende en laagdrempelige video wordt er een aanzet gegeven om de medewerkers te laten nadenken over het nut van beweegstimulering en de opbrengst daarvan.

Bouwstenen van IGZ

De Inspectie voor de gezondheidszorg (IGZ) heeft als vertrekpunt, dat bewegen voor ouderen een te lage prioriteit heeft in veel instellingen. Dat komt doordat het belang van een betere gezondheid van de ouderen niet wordt erkend. IGZ heeft daarom een aantal bouwstenen opgesteld op basis waarvan deze lacune in de kennis van zorgmedewerkers kan worden gevuld. TNO heeft een rapport opgesteld met goede voorbeelden van gezond ouder worden. Deze beide publicaties sluiten nauw op elkaar aan.

Factsheet van de Gezondheidsraad

De Gezondheidsraad heeft een richtlijn opgesteld waar ouderen aan moeten voldoen om hun conditie op orde te houden. Het belangrijkst is, dat ouderen elke week minimaal 2,5 uur een matig intensieve soort beweging moeten hebben. Dat kan op meerdere manieren, zoals wandelen, fietsen of stoelfietsen. Bot- en spierversterkende bewegingsvormen worden ook aangeraden. Daarbij kan worden gedacht aan langdurig fietsen (eventueel op een hometrainer voor ouderen), zwemmen of het regelmatig uitvoeren van een krachttraining. Deze aanbevelingen kunnen door ouderen die zelf regie hebben over hun dagbesteding uitstekend worden ingevuld.

Voor kwetsbare ouderen is het lastig om aan de richtlijn van de Gezondheidsraad te voldoen. Bij deze ouderen kunnen de sociale contacten worden ingezet, zoals familie, kennissen en vrienden. Belangrijk is, dat het contacten zijn waar de ouderen regelmatig contact mee hebben. Ook is een voorwaarde dat de kwetsbare ouderen thuis de gelegenheid hebben om te bewegen. Voor drie grote groepen kwetsbare ouderen heeft de Gezondheidsraad beweegprogramma’s laten opstellen. Dat zijn speciale programma’s met activiteiten voor kwetsbare ouderen, voor ouderen binnenshuis en activiteiten voor dementerende ouderen.

Voordelen van meer bewegen

Het is tenslotte goed om de voordelen van meer bewegen door ouderen nogmaals op een rij te zetten. Daaruit blijkt dat het best een flinke investering waard is om ouderen in actie te krijgen. Dit zijn de voordelen:

Betere geestelijke gesteldheid

Bewegen geeft ouderen de kans om nieuwe contacten aan te knopen. Dat bevordert de geestelijke gesteldheid, helpt om de zelfstandigheid te behouden en is een goede remedie tegen het ontstaan van eenzaamheid.

Valpartijen voorkomen

Wie meer beweegt is beter getraind en krachtiger. Daardoor is de kans op valpartijen, met soms lange periodes van herstel, kleiner.

Depressies voorkomen

Bewegen zorgt voor meer eetlust en een betere nachtrust. De conditie wordt beter, wat ertoe leidt dat ouderen minder snel vervallen in lusteloosheid. Daardoor is de kans kleiner dat ze in een isolement terecht komen en last krijgen van depressies kleiner.

Ontwikkeling van dementie vertragen

Wetenschappelijk is al vaker aangetoond dat bij ouderen met dementie, die regelmatig bewegen, de dementie zich aanzienlijk minder snel ontwikkelt. Lichamelijk bewegen brengt dus kennelijk ook de hersenen in beweging. De dementie zal niet tot stilstand komen, maar wel vertragen.

Terugdringen van overgewicht

Bewegen helpt ook om overgewicht te voorkomen en reeds aanwezig overgewicht terug te dringen middels afvallen. Dit gaat vaak gepaard met het verbeteren van het geestelijk welzijn van de ouderen.
Meer bewegen zorgt voor een vitaler lijf en leven!

Bekijk in de shop

Shop hier ►

• » Winnaar ►
• » Coolblue.nl ►
• » Testjegezondheid.nl ►